راهنمای جامع انتخاب و خرید دستگاه تصفیه آب خانگی-بخش دوم
در راهنمای جامع انتخاب و خرید دستگاه تصفیه آب خانگی-بخش اول راجع به تفاوت مدل‌های تصفیه آب زیر سینکی و دستگاه تصفیه آب رومیزی صحبت شد. همچنین راجع به اهمیت انتخاب فناوری مناسب برای تصفیه آب و نیز کشور سازنده دستگاه تصفیه آب خانگی نیز مطالبی بیان شد. در این بخش از راهنمای جامع انتخاب و خرید دستگاه تصفیه آب خانگی به تفاوت‌های مربوط به دستگاه‌های با تعداد مراحل مختلف، نقش هر مرحله در فرآیند تصفیه آب، نحوه تشخیص فیلتر آب اصلی از تقلبی و اهمیت تأییدیه‌های WQA و NSF می‌پردازیم.
دستگاه تصفیه آب پنج مرحله‌ای، شش مرحله‌ای، هفت مرحله‌ای و ...
موضوع دیگری که فروشندگان دستگاه تصفیه آب خانگی از آن برای تبلیغ کالای خود استفاده می‌کنند، تعداد مراحل تصفیه آب است. باید گفت که تعداد مراحل تصفیه آب یک ویژگی دستگاه تصفیه آب است نه مزیت آن. برای مثال لزومی بر برتری یک دستگاه فرضی هشت مرحله‌ای نسبت به یک دستگاه شش مرحله‌ای نیست؛ بنابراین زمانی که برای انتخاب دستگاه تصفیه آب خانگی اقدام کردید، پس از مواجه با تعداد مراحل دستگاه از فروشنده بخواهید که به‌جای بیان تعداد مراحل، به توضیح ویژگی‌ها و مزایای هر مرحله بپردازد. درواقع با آگاهی از آلودگی‌های آبی که قرار است تصفیه شود (بیشتر بخوانید: آلودگی‌های آب لوله‌کشی شهری) و نیز میزان توانایی هر یک از مراحل برای تصفیه آب و حذف آلودگی‌ها به خرید دستگاه تصفیه آب خانگی بپردازید. بار دیگر بیان می‌کنیم که به‌جای در نظر گرفتن تعداد مراحل، به اینکه از چه مراحلی برای تصفیه آب استفاده می‌شود دقت کنید. در ادامه به بیان مختصر ویژگی‌های فیلترهای مختلف برای حذف آلودگی‌های آب می‌پردازیم.
فیلتر رسوب‌گیر الیافی .P.P
این فیلتر تنها برای حذف ذرات معلق نظیر گردوخاک، گل‌ولای، جلبک‌ها و ... از آب استفاده می‌شود. فیلتر رسوب‌گیر معمولاً به‌عنوان فیلتر مرحله اول دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده می‌شود و دو نوع ۵ میکرون و ۱ میکرون آن در بازار تصفیه آب موجود است. فیلتر ۵ میکرون ذراتی با ابعاد نهایتاً ۵ میکرومتر را از آب حذف می‌کند و توانایی حذف ذرات کوچک‌تر را ندارد. این مقدار برای فیلتر ۱ میکرون برابر با ۱ میکرومتر است. فیلتر رسوب‌گیر الیافی معمولاً از جنس پلی‌پروپیلن (.P.P) ساخته می‌شود و ارزان‌ترین فیلتر دستگاه تصفیه آب خانگی است. تفاوت فیلتر ۵ میکرون با فیلتر ۱ میکرون در این است که فیلتر ۵ میکرون دیرتر تعویض می‌شود اما فیلتر ۱ میکرون طول عمر سایر فیلترهای دستگاه تصفیه آب خانگی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین با توجه به اینکه آب ورودی به دستگاه تصفیه آب خانگی عموماً آب لوله‌کشی شهری است، پیشنهاد ما استفاده از فیلترهای ۱ میکرون است تا هزینه‌های ناشی از تعویض سایر فیلترها کاهش یابد. (بیشتر بخوانید: فیلتر مرحله اول دستگاه تصفیه آب)
فیلتر کربن اکتیو گرانول (GAC)
این فیلتر برای حذف گازهای محلول در آب نظیر کلر، برخی آلودگی‌های آلی و بو و رنگ نامطبوع آب استفاده می‌شود و حتماً بایستی از زغال پوسته نارگیل ساخته شده باشد. متأسفانه امروزه برخی از فیلترهای کربن در بازار وجود دارد که به‌جای زغال پوسته نارگیل از زغال‌سنگ ساخته شده‌اند و با قیمت بسیار نازل عرضه می‌شوند. زغال‌سنگ نه‌تنها به عملیات تصفیه آب کمکی نمی‌کند، بلکه بسیاری از آلودگی‌ها نظیر آرسنیک را نیز به آب می‌افزاید که می‌تواند برای سلامتی انسان بسیار خطرناک بوده و حتی منجر به بیماری‌هایی نظیر سرطان شود (بیشتر بخوانید: بیماری‌های ناشی از آب آلوده). از فیلتر کربن اکتیو که به آن فیلتر UDF نیز می‌گویند به‌عنوان فیلتر مرحله دوم دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده می‌شود. (بیشتر بخوانید: فیلتر کربن اکتیو)
فیلتر کربن بلاک
فیلتر کربن بلاک دستگاه تصفیه آب خانگی نیز باید از زغال پوسته نارگیل ساخته شده باشد. جنس این فیلتر با فیلتر کربن اکتیو یکسان است ولی در فرآیند ساخت با یکدیگر تفاوت دارند (بیشتر بخوانید: مقایسه فیلترهای کربن اکتیو و کربن بلاک). از فیلتر کربن بلاک به‌عنوان مکمل عملیات تصفیه آب فیلتر کربن اکتیو و برای حذف کربن آلی، بو، طعم و رنگ آب استفاده می‌شود. این فیلتر نسبت به فیلتر کربن اکتیو توانایی بالاتری در حذف آلودگی‌های آلی دارد اما زودتر اشباع می‌شود؛ بنابراین از فیلتر کربن بلاک بایستی به‌عنوان فیلتر مرحله سوم دستگاه تصفیه آب خانگی و بلافاصله پس از فیلتر کربن اکتیو استفاده کرد. به فیلتر کربن بلاک، فیلتر CTO نیز می‌گویند. (بیشتر بخوانید: فیلتر کربن بلاک)
فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO)
فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) به‌عنوان اصلی‌ترین فیلتر در بسیاری از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی شناخته می‌شود و توانایی حذف انواع آلودگی‌ها تا ابعاد ۰٫۰۰۰۱ میکرون از آب را دارد؛ بنابراین کلیه مواد و آلودگی‌های محلول و نامحلول در آب نظیر انواع یون‌های تک‌ظرفیتی و چندظرفیتی (نمک‌ها)، آلودگی‌های میکروبی، باکتریایی و ویروسی و همین‌طور موادی نظیر نیترات و نیتریت (بیشتر بخوانید: نیترات در آب شرب) توسط این فیلتر از آب حذف می‌شوند. انتخاب یک دستگاه تصفیه آب که از فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) مناسبی بهره می‌برد می‌تواند ضامن موفقیت در عملیات تصفیه آب باشد. باید توجه داشت که انتخاب فیلترهای پیش‌تصفیه مناسب و به‌خصوص فیلترهای کربنی برای عملکرد صحیح فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) بسیار ضروری است؛ چراکه آلودگی‌هایی نظیر کلر در آب می‌توانند عمر این فیلتر را به‌شدت کاهش دهند. از فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) عموماً به‌عنوان فیلتر مرحله چهار دستگاه تصفیه آب خانگی یاد می‌شود. فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) معمولاً در ظرفیت‌های مختلفی مانند ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ گالن در روز در بازار عرضه می‌شود که نشان‌دهنده سرعت تصفیه آب توسط این فیلترهاست. ازآنجاکه دستگاه تصفیه آب خانگی عموماً به همراه مخزن ذخیره (بیشتر بخوانید: عملکرد مخزن ذخیره دستگاه تصفیه آب خانگی) عرضه می‌شود، مصرف‌کننده عملاً تفاوتی را در برداشت آب تصفیه‌شده مشاهده نمی‌کند؛ بنابراین پیشنهاد ما استفاده از پایین‌ترین ظرفیت ممکن یعنی ۵۰ گالن در روز است که نسبت به سایر مدل‌ها هزینه کمتری دارد. (بیشتر بخوانید: فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO))
فیلتر پست کربن
آب بعد از عبور از چهار مرحله اول معمولاً در مخزن ذخیره دستگاه تصفیه آب خانگی ذخیره می‌شود. ازآنجاکه ممکن است از زمان تصفیه آب تا زمان استفاده از آن مدتی گذشته باشد، از فیلتر پست کربن برای حذف آلودگی‌هایی که ممکن است در مخزن ذخیره دستگاه تصفیه آب خانگی و یا در اثر نشتی بخش‌هایی از دستگاه به آب اضافه شده باشد استفاده می‌شود. فیلتر پست کربن نیز باید از جنس زغال پوسته نارگیل ساخته شده باشد و تفاوت آن با فیلتر کربن اکتیو و فیلتر کربن بلاک در این است که این فیلتر قدرت تصفیه بالاتری داشته ولی بسیار زودتر اشباع می‌شود. به فیلتر پست کربن، فیلتر T33 نیز می‌گویند که بیانگر استانداردی است که از آن برای ساخت این فیلتر استفاده شده است. فیلتر مرحله پنجم دستگاه تصفیه آب خانگی معمولاً فیلتر پست کربن است. (بیشتر بخوانید: فیلتر پست کربن)
فیلتر مینرال مواد معدنی
فیلتر مینرال (Mineral) نقشی در حذف آلودگی‌های آب نداشته و تنها سبب افزودن مواد معدنی حذف‌شده در مراحل قبلی تصفیه بر اساس نیاز بدن انسان به آب می‌شود. درواقع این فیلتر خواص معدنی حذف‌شده در مراحل قبل را مجدداً به آب بازمی‌گرداند تا آب مصرفی فاقد مواد معدنی نبوده و در درازمدت سبب بروز بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان نشود. متأسفانه فیلترهای مینرال موجود در بازار داخل کشور عموماً فیلترهایی بی‌کیفیت هستند که از نوع موادی که به آب اضافه می‌کنند اطلاعات چندانی در دسترس نیست؛ بنابراین پیشنهاد ما استفاده از یک دستگاه تصفیه آب خانگی است که فیلتر مینرال مواد معدنی ندارد.
فیلتر آلکالاین (قلیایی)
فیلتر آلکالاین (قلیایی) تا حدودی مشابه فیلتر مینرال عمل کرده و درواقع فیلتری بسیار کامل‌تر از فیلتر مینرال است. این فیلتر علاوه بر افزودن مواد معدنی موردنیاز بدن به آب با نسبت‌های معین و محاسبه‌شده، سطح اکسیژن موجود در آب را نیز افزایش داده و سبب بهبود خاصیت قلیایی آب می‌شود. آب قلیایی آبی بسیار مفید برای سلامت بدن است و مصرف آن می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند (بیشتر بخوانید: مزایای نوشیدن آب قلیایی).
برخلاف فیلترهای مینرال که چندان باکیفیت نیستند، فیلترهای آلکالاین (قلیایی) مناسبی را می‌توان در بازار داخل کشور یافت؛ بنابراین توصیه ما استفاده از یک دستگاه تصفیه آب خانگی است که به‌جای فیلتر مینرال از یک فیلتر آلکالاین (قلیایی) باکیفیت بهره می‌برد. (بیشتر بخوانید: فیلتر قلیایی (آلکالاین))
فیلتر اشعه فرابنفش (UV)
فیلتر UV دستگاه تصفیه آب خانگی از یک محفظه استیل و یک لامپ تولید اشعه فرابنفش (UV) تشکیل شده است که آب با عبور از این محفظه تحت تأثیر تابش اشعه فرابنفش (UV) قرار گرفته و آلودگی‌های میکروارگانیسمی آن نظیر باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و میکروب‌ها از بین می‌روند (بیشتر بخوانید: آلودگی‌های آب لوله‌کشی شهری). این فیلتر در دستگاه تصفیه آب خانگی با ولتاژی متفاوت با سایر قطعات الکتریکی عمل می‌کند و عموماً حتی در هنگام خاموش بودن پمپ دستگاه تصفیه آب، این لامپ روشن است؛ بنابراین ضروری است تا از لامپی استفاده شود که طول عمر بالایی دارد. فیلتر اشعه فرابنفش (UV) دستگاه تصفیه آب خانگی معمولاً در ظرفیت‌های ۰٫۵ و ۱ گالن در دقیقه در بازار تصفیه آب خانگی عرضه می‌شود. ازآنجاکه آب ورودی به دستگاه تصفیه آب خانگی عموماً آب لوله‌کشی شهری است که یک‌بار در تصفیه‌خانه تحت عملیات گندزدایی قرار گرفته است (بیشتر بخوانید: فرآیندهای شیمیایی مورد نیاز برای تصفیه آب شهری) و همچنین چون دبی عبوری از این فیلتر در دستگاه تصفیه آب بالا نیست، پیشنهاد ما استفاده از ظرفیت ۰٫۵ گالن در دقیقه است که هم هزینه کمتری داشته و هم مصرف برق پایین‌تری دارد. فیلتر اشعه فرابنفش (UV) یکی از گران‌ترین فیلترهای دستگاه تصفیه آب محسوب می‌شود. (بیشتر بخوانید: فیلتر UV دستگاه تصفیه آب خانگی)
فیلتر اولترافیلتراسیون (UF)
این فیلتر معمولاً در دستگاه تصفیه آب فاقد فیلتر ممبران اسمز معکوس (RO) استفاده می‌شود و برای مناطقی مناسب است که آب ورودی به منزل سختی بالایی ندارد (بیشتر بخوانید: مزایا و معایب سختی آب). این فیلتر برخلاف فیلتر ممبران نیاز به پمپ نداشته و با فشار آب لوله‌کشی شهری عملیات تصفیه آب را انجام می‌دهد. عدم استفاده از پمپ برای بهره‌گیری از این فیلتر باعث کاهش شدید هزینه‌ها می‌شود؛ بنابراین در انتخاب و خرید دستگاه تصفیه آب خانگی دقت کنید و تنها زمانی سراغ دستگاه‌های اسمز معکوس (RO) بروید که TDS آب ورودی به منزل شما بالاست (بیشتر بخوانید: TDS آب). از فیلتر اولترافیلتراسیون (UF) برای حذف پروتئین‌ها، DNA و RNA از آب استفاده می‌شود. فیلتر اولترافیلتراسیون (UF) معمولاً به دو شکل فیلترهای سرامیکی و فیلترهای پلیمری هالوفایبر در بازار تصفیه آب عرضه می‌شود. (بیشتر بخوانید: فیلتر اولترافیلتراسیون (UF))
نحوه تشخیص فیلتر تصفیه آب اصل از فیلتر تقلبی
حال که با عملکرد هریک از فیلترهای تصفیه آب آشنا شدید، بعد از اطلاع از مراحل تصفیه آب در دستگاه تصفیه آب خانگی بایستی به کیفیت فیلترهای استفاده‌شده دقت کنید. فیلترهای موجود در بازار تصفیه آب به سه دسته فیلترهای متفرقه، فیلترهای کپی برندهای معتبر و فیلترهای ساخته‌شده توسط شرکت‌های معتبر تقسیم می‌شوند. ساده‌ترین راه برای تشخیص فیلتر اصل از فیلتر تقلبی، توجه به شکل ظاهری و برند سازنده فیلتر است. درواقع پس از آگاهی از برند سازنده فیلترها، با یک جست‌وجوی ساده باید بتوانید آدرس وب‌سایت سازنده فیلتر را در اینترنت بیابید. در وب‌سایت هر شرکت سازنده فیلتر، تاریخچه آن شرکت و همچنین شکل ظاهری فیلترها به نمایش درآمده است. با بررسی سوابق شرکت سازنده فیلتر تصفیه آب و همین‌طور مقایسه فیلترهای ارائه‌شده در وب‌سایت آن شرکت با فیلتری که بر روی دستگاه تصفیه آب موردنظر شما قرار دارد می‌توانید از اصل بودن آن اطمینان حاصل کنید. همچنین بسیاری از شرکت‌های سازنده فیلتر تصفیه آب نظیر شرکت DOW که سازنده ممبران اسمز معکوس (RO) برند Filmtec برای تصفیه آب خانگی و تصفیه آب صنعتی است، برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی محصولات کپی، به‌صورت مفصل نحوه تشخیص فیلترهای ساخت این شرکت را از فیلترهای تقلبی توصیف کرده‌اند که با یک جست‌وجوی ساده می‌توانید به این اطلاعات دست پیدا کنید.
راجع به کیفیت فیلترهای استفاده‌شده در دستگاه تصفیه آب، ذکر یک نکته دیگر ضروری است. عامل تعیین‌کننده دیگری که برای تشخیص کیفیت یک فیلتر آب می‌توان به آن استناد کرد، استفاده از تجربه افراد متخصص در این حوزه است که در طی سالیان متمادی نحوه عملکرد آن فیلتر را بر روی دستگاه‌های مختلف مشاهده کرده و با روند تغییرات شرکت سازنده فیلتر در طی سالیان متمادی آشنا هستند. برای مثال تمامی فیلترهای ممبران اسمز معکوس (RO) در ابتدای استفاده می‌توانند میزان TDS یا همان سختی آب را به مقدار قابل‌توجهی کاهش دهند؛ اما کیفیت فیلتر ممبران بایستی در درازمدت ثابت بماند و تا مدت بیشتری توانایی کاهش سختی آب را داشته باشد. اطلاع از این موضوع تنها با مشاوره با متخصصین حوزه تصفیه آب امکان‌پذیر است.
گواهی NSF و گواهی WQA
سازمان‌های زیادی در جهان گواهی و تأییدیه‌های لازم برای ساخت تجهیزات و قطعات مرتبط با تصفیه آب را صادر می‌کنند که از این میان گواهی WQA و گواهی NSF در کشور ما شناخته‌شده‌تر هستند. دستگاه تصفیه آبی که به همراه خود این تأییدیه‌ها را ارائه می‌کند می‌تواند دستگاه به‌مراتب بهتری نسبت به سایر دستگاه‌ها باشد. اما ازآنجاکه قبلاً نیز بیان شد، بسیاری از دستگاه‌های تصفیه آب موجود در بازار در داخل کشور مونتاژ می‌شوند؛ بنابراین در موقع خرید دستگاه تصفیه آب خانگی به‌جای توجه به تأییدیه WQA و یا NSF خود دستگاه، از وجود این گواهی‌ها برای تک‌تک فیلترهای استفاده‌شده در دستگاه اطمینان حاصل کنید.
در راهنمای جامع انتخاب و خرید دستگاه تصفیه آب خانگی-بخش سوم راجع به اهمیت کیفیت قطعات الکتریکی دستگاه تصفیه آب خانگی نظیر پمپ‌ها، کلیدها و شیر برقی، نحوه تشخیص کیفیت هوزینگ‌ها، اتصالات و شیلنگ‌ها، کیفیت شیر برداشت و مخزن ذخیره دستگاه تصفیه آب خانگی و همچنین تفاوت دستگاه‌های پایه‌دار و بدون پایه و دستگاه‌های دارای گیج فشار و بدون گیج مطالبی بیان خواهد شد.
۱ فروردین ۱۳۹۷